Tłumaczenie gier słownych: "Przygody Alicji w Krainie Czarów"

W niniejszej pracy dokonano analizy niektórych gier słownych powstałych w wyniku przetłumaczenia książki autorstwa Lewisa Carrolla pt. Alicja w Krainie Czarów. Pierwszy rozdział poświęcony jest teoretycznym aspektom zjawiska językowego jakim są gry słowne. Na początku podane są różne wyjaśnienia tego zabiegu językowego, z których utworzona została jedna, zbiorcza definicja. W kolejnej części pracy skupia się ona na przedstawieniu funkcji i podziału gier słownych. Oprócz teorii, podane są również przykłady poszczególnych rodzajów kalamburów w celu jak najlepszego zobrazowania tego zjawiska. Drugi rozdział poświęcony jest teorii tłumaczenia gier językowych. Na początku wyjaśniona została kwestia przetłumaczalności i nieprzetłumaczalności gier słownych. Następnie, omówione zostały dwa podstawowe kierunki obierane w tłumaczeniach jakimi są ekwiwalencja formalna i ekwiwalencja dynamiczna. Ostatni podrozdział skupia się na przedstawieniu strategii, jakie może obrać autor przekładu, gdy natknie się na kalambur. Trzeci rozdział pracy ma aspekt praktyczny. Na początku podana jest krótka biografia autora „Alicji w Krainie Czarów” i historia powstania i publikacji jego dzieła. W kolejnej części przedstawione zostały polskie przekłady, które zostały wydane drukiem. Następny rozdział skupia się na przedstawieniu gier słownych w książce Carrolla i ich tłumaczeń stworzonych głównie przez Macieja Słomczyńskiego, Antoniego Marianowicz i Magdalenę Machay. Po analizie tłumaczeń pojawia się krótka konkluzja dotycząca całej pracy.This study focuses on the analysis of the Polish translations of the several puns found in Alice’s Adventures in Wonderland. In the beginning, there are presented basic theoretical aspects of the wordplay. The first item discussed is the definition of wordplay. There are various sources used in order to explain the notion of wordplay. Moreover, the functions and typology of wordplays are presented and discussed. Also, the typology of puns are explained and every type is supported with examples. Then, the thesis presents the aspects important for the translators regarding translating puns. First, the notions like translatability and untranslatability are discussed. The next subsection focuses on formal and dynamic equivalence. The last thing discussed in the second chapter, is the way of translating puns. Chapter number three is the practical one. In the beginning, there is Carroll’s short biography and the story behind creating and publishing Alice’s Adventures in Wonderland. Next, there is a passage dedicated to a short note about Polish translations of Carroll’s work. The following chapter is devoted to the analysis of the puns in Carroll’s book and their Polish translations. The main aim of this study is to present the variety of possibilities available for translators but also the challenge they face when translating a masterpiece like Alice’s Adventures in Wonderland and especially the puns occurring in the book. After the analysis part, there is a conclusion made of the practical part of the work